آیا مهاجرت معکوس در کشور در حال تحقق است؟

مسئله ی مهاجرت به صورت مهاجرت از روستا به شهر، از شهر به روستا از روستا به روستا یا از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ در جامعه اتفاق می افتد. شکل غالب مهاجرت در اکثر کشورهای جهان سوم از جمله ایران، حرکت یک سویه و عموماً بدون بازگشت روستاییان به شهرها است، اما طی دهه ی اخیر به نظر می رسد در نواحی روستایی کشور الگوی دیگری از مهاجرت تحت عنوان مهاجرت معکوس شکل گرفته است. به طوری که در نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ تعداد مهاجرین معکوس (شهر به روستا) بیش از مهاجرت روستا به شهر بوده است. طی این دوره تعداد افرادی که از شهر به روستا مهاجرت کرده اند، ۷۵۵٬۵۴۶ نفر و تعداد افرادی که از روستا به شهر مهاجرت داشته اند ۶۵۵٬۲۵۱ نفر بوده است. در واقع مهاجرت معکوس در این دوره بر خلاف دوره های قبل بیش از ۱۰۰ هزار نفر بیش تر از مهاجرت روستا به شهر بوده است. از آنجا که هرگونه سیاست گذاری و آینده نگری در نواحی روستایی با ساختار جمعیت به طور مستقیم و غیر مستقیم ارتباط پیدا می کند، شناخت مقصد مهاجران در مهاجرت معکوس و تحلیل الگوهای جابه جایی جمعیت و عوامل مؤثر بر آن اهمیت به سزایی دارد. در مقاله ی حاضر سعی شده، بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران و با تحلیل و تبیین علمی و به روش کتابخانه ای، ضمن بررسی وقوع این گونه مهاجرت ها در کشور، ویژگی های روستاهای مقصد مهاجران در مهاجرت معکوس و علل شکل گیری این رویداد مورد مطالعه قرار گیرد. لازم به ذکر است در این مقاله مهاجرت معکوس زمانی اتفاق می افتد که تعداد مهاجران شهر به روستا بیش تر از تعداد مهاجران روستا به شهر در استان مورد نظر باشد.